Ankara İş Hukuku Avukatı,Ankara İşçi Avukatı-Pehlivan hukuk olarak işten çıkarmalarda en çok arama motorlarında aranan İşe İade Davası Nasıl Açılır? konusunu ele alacağız.
İşe İade Davası Nedir?
İşe iade davaları, iş sözleşmesinin işveren tarafından geçersiz şekilde feshedilmesine karşı işçinin korunması amacı ile düzenlenmiştir. İşe iade davası, işçinin, işveren tarafından geçersiz bir nedenle iş sözleşmesini feshettiği durumlarda açılabilmektedir.
İşe iade davası nasıl açılır, işe iade davası kim açabilir, işe iade davası açma süresi, işe iade davası hangi mahkemede görülür gibi sorularınızın yanıtı yazımızda bulabilirsiniz.
İşe İade Davasını Kim Açabilir?
İşe iade davası kim açabilir sorusu merak edilen sorular arasında yer almaktadır. İşe iade davası, işveren tarafından iş sözleşmesi geçersiz bir nedenle sonlandırılan işçi tarafından açılabilir. Bu davayı işverenin açma hakkı bulunmamaktadır. İşe iade davasında davacı, iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmiş olan işçi olup, iş akdini geçersiz şekilde fesheden işveren de davalı sıfatına sahiptir.
Doğrudan İşe İade Davası Açmak Mümkün Müdür? İşe İade Davası Nasıl Açılır?
İşe iade davası nasıl açılır? İş Kanunu m. 20/1 uyarınca işe iade davalarında zorunlu olarak arabulucuya başvuru şartı bulunmaktadır. İşe iadesini talep eden işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmak zorundadır. Mahkeme tarafından arabulucuya başvurulmadığının anlaşılması halinde mahkeme dava hakkında usulden ret kararı verir. Arabuluculuk safhasında işçi ve işverenin anlaşması durumunda uyuşmazlık hakkında dava yoluna gidilmeyecektir. Ancak arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşılamaması halinde arabuluculuk son tutanağının düzenlenme tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde işe iade davası açılmalıdır. İşe iade davası açılırken arabuluculuk son tutanağının aslının veya arabulucu tarafından onaylanmış bir suretinin mahkemeye sunulması gerekmektedir. Sunulmadığı takdirde mahkeme eksikliğin tamamlanması için kesin süre verir, eksiklik tamamlanmazsa dava usulden reddedilir.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları halinde;
- İşe başlatma tarihi,
- Ücret ve diğer hakların parasal miktarı,
- İşçinin işe başlatılmaması durumunda tazminatın parasal miktarı, belirlenmesi zorunlu hususlardır. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılır ve son tutanak buna göre düzenlenir. İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması halinde fesih geçerli hale gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur (4857 sayılı İş Kanunu m.21/5).
İş Sözleşmesinin Feshinde Usul Nedir?
İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır. Bu husus ileride açılabilecek olan işe iade davasında işverene ispat kolaylığı sağlayacaktır.
İşveren tarafından işçinin savunması alınmaksızın işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle belirsiz süreli iş sözleşmesi feshedilemez. Ancak, işverenin 25 inci maddenin (II) numaralı bendi (ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller) şartlarına uygun fesih hakkı saklıdır.
İşe İade Davası Açabilmenin Şartları Nelerdir?
İşverenin, geçerli bir sebep göstermeksizin iş akdini feshetmesi durumunda işçinin işe iade davası açabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gerekmektedir. İşe iade davası şartları şu şekildedir:
1) İşe iadesini talep eden işçi işe iade davası açabilmek için yukarıda bahsedildiği üzere öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmalıdır. İşe iade davalarında arabuluculuk dava şartıdır. Arabulucuya başvurulmadan açıldığı anlaşılan işe iade davaları hakkında usulden ret kararı verilmektedir.
2) İşe iadesini talep eden işçi, İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na tabi olarak belirsiz iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalıdır
3) İşverenin iş sözleşmesini fesih tarihinde işverene ait işyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olmalıdır. Ancak aynı iş kolunda (faaliyet alanı) işverenin kendine ait birden fazla işyeri bulunmaktaysa bu işyerlerindeki toplam işçi sayısı esas alınacaktır. Diğer işçilerin de belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması şart değildir. İşe iade talep eden işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması yeterlidir.
4) İşe iade davası açacak olan işçi en az 6 aylık bir kıdeme sahip olmalıdır. Ancak bu kuralın istisnasını yer altı işçileri oluşturur. Yer altı işçileri 6 aylık kıdeme sahip olmasalar bile işe iade davası açabilmektedirler.
5) İş sözleşmesi işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmelidir. İşverenin fesih dışında başka seçenekleri varken doğrudan fesih yolunu kullanması durumunda da fesih geçersiz olacak ve işçi diğer şartlar da mevcutsa işe iade davası açma hakkına sahip olacaktır. Yani işveren doğrudan feshi son çare olarak görmelidir. İşveren feshin geçerli sebebe dayandığını ispatla yükümlüdür.
İş Kanunu 18. maddede işveren tarafından geçerli fesih sebebi oluşturmayan davranışlar belirtilmiştir.
- Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak.
- İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
- Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak.
- Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.
- 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek.
- Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.
6) İşveren vekili ve yardımcısı olanlar işe iade davası açamazlar. Çünkü İşletmenin bütünü sevk ve idare etme yetkisine sahip işveren vekili ve yardımcıları (örneğin genel müdür, genel müdür yardımcıları gibi kişiler) iş güvencesi kapsamında değildir.
İşe İade Davası Hangi Mahkemede Açılmalıdır?
İş iade davalarında görevli mahkeme İş Mahkemesi’dir. İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise İş Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
İşe İade Davasında Hangi Mahkeme Yetkilidir?
İşe iade davası İş Mahkemeleri Kanunu m.6 uyarınca işverenin ikametgâhı sayılan yer mahkemesi (ticaret sicil kaydının bulunduğu yer mahkemesi) ya da işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesinde açılmalıdır. İş Kanunu m.6 uyarınca bu düzenlemeye aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.
İşe İade Davası Hangi Süre İçinde Açılmalıdır?
İş Kanunu m. 20/1 uyarınca işe iade davalarında zorunlu olarak arabulucuya başvuru şartı bulunmaktadır. İşe iadesini talep eden işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşılamaması halinde arabuluculuk son tutanağının düzenlenme tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde işe iade davası açılmalıdır.
İşe İade Davalarında İspat Külfeti Kime Aittir?
İşe İade Davası Nasıl Açılır? İş Kanunu m.20/2 uyarınca; “Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.” İşveren feshin geçerli sebebe dayandığını ispat etmekle yükümlüdür, ancak işçi feshin gösterilen sebepten farklı bir sebebe dayandığını iddia ediyorsa bunu ispatlamak durumundadır.
İşe İadenin Sonuçları Nelerdir?
İşe İade Davasını Kazanan İşçi Süresi İçinde İşverene Başvurmaz İse Ne Olur?
İşçi mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 gün içerisinde işverene başvurmak durumundadır, başvurmadığı takdirde fesih geçerli bir fesih sayılır. İşe başlatılmaması durumunda kendisine ödenecek olan ücret ve tazminatlara da hak kazanamaz.
İşe İade Davasını Kazanan İşçi İşverence İşe Alınmazsa Ne Olur?
Açılan işe iade davası sonucunda, mahkeme tarafından feshin geçersizliğine karar verildiği takdirde, işveren işçiyi 1 ay içerisinde işe başlatmak durumundadır. İşçinin işe başlama için başvurusu sonucunda 1 ay içerisinde başlatmadığı takdirde en az 4 ay en fazla 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu tazminat “iş güvencesi tazminatı” olarak adlandırılır. Bu tazminat miktarı da yine feshin geçersizliğine karar veren mahkeme tarafından belirlenir. İşçinin kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en fazla 4 aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş ve buna ilişkin ücret de ödenmemişse bu sürelere ait ücret ayrıca ödenir.
İşe İade Davasını Kazanan İşçi İşverence İşe Alınırsa Ne Olur?
İşçi işe başlatıldığı takdirde öncesinde ödenen bildirim sürelerine ait ücret ve kıdem tazminatı işçiye yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe iade süreci sonrası tekrar işe alınan işçinin kıdem sürelerine ilişkin ücreti hesaplanırken hesaplanmış boşta geçen 4 aylık süresi ve geçmiş çalışması birlikte değerlendirilir. Ancak mahkeme süresince devam eden süre ise kıdem sürelerinde hesaplanmaz.
Son olarak önemle belirtmek gerekir ki işe iade davasında işçinin herhangi bir hak kaybına uğramamak adına davanın alanında uzman avukatla takip edilmesinde büyük fayda bulunmaktadır. Av. Ayşenur Banu PEHLİVAN, iş hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda her türlü hukuki desteği sağlamaktadır.