Mirasta Saklı Pay Hakkı Nedir? Kimler İtiraz Edebilir? Kimler Tenkis Davası Açabilir? Mirasta saklı pay hakkı, Türk Medeni Kanunu’na göre belirli mirasçıların korunmasını amaçlar. Saklı pay ihlali durumunda kimler tenkis davası açabilir, süreleri nelerdir? Tüm detaylar yazımızda.
Saklı Pay Kavramı Ne Anlama Gelir?
Saklı pay, Türk Medeni Kanunu’nun 505. ve devamı maddelerinde düzenlenen, miras bırakanın (murisin) ölüme bağlı tasarruflarla (örneğin vasiyetnameyle) tamamını istediği gibi tasarruf edemeyeceği miras payını ifade eder.
Miras bırakan, yasal mirasçılar arasında bazı kişilerin haklarını korumak amacıyla belirli bir kısmı üzerinde tasarrufta bulunamaz. Bu zorunlu oranlara saklı pay denir.
Saklı Pay Kime Aittir?
Türk Medeni Kanunu’na göre saklı pay sahibi mirasçılar:
- Altsoy (çocuklar, torunlar): Yasal miras payının yarısı saklı paydır.
- Ana ve baba: Yasal miras payının dörtte biri saklı paydır.
- Sağ kalan eş: Altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü saklı paydır.
- Miras bırakanın kardeşleri saklı pay sahibi değildir.
TMK m.506 ve m.507, saklı pay oranlarını ve hak sahiplerini açıkça düzenlemiştir.
Saklı Pay İhlali Ne Zaman Söz Konusu Olur?
Miras bırakan, bir vasiyetname veya miras sözleşmesiyle saklı pay sahibi mirasçının zorunlu payını zedeleyecek şekilde tasarrufta bulunursa, bu durumda “tenkis” (azaltma) davası gündeme gelir.
Örnek: Miras bırakan malvarlığının tamamını bir vakfa bağışlamışsa ve altsoyunun saklı payı bu durumda zarar görüyorsa, bu bağış tenkise tabidir.
Kimler Saklı Paya İtiraz Edebilir?
Sadece saklı pay sahibi mirasçılar, tenkis davası açarak saklı paylarının ihlal edildiğini ileri sürebilirler. Tenkis davası, diğer mirasçılar veya üçüncü kişiler tarafından açılamaz.
Dava şartları:
- Davacı: Saklı pay sahibi altsoy, ana-baba veya eş.
- Davalı: Saklı payı aşan şekilde menfaat kazanan kişiler (örneğin bağış yapılan kişi, diğer mirasçılar).
- Süre: Tenkis davası, saklı payın zedelendiğini öğrenme tarihinden itibaren 1 yıl, her hâlükârda 10 yıl içinde açılmalıdır. (TMK m.571)
Tenkis Hesabı Nasıl Yapılır?
Tenkis davasında, önce tereke (mirasın tamamı) hesaplanır. Ardından saklı pay oranları belirlenerek, yapılan bağış veya vasiyetin bu oranları aşıp aşmadığı tespit edilir. Aşım varsa, mahkeme bu oranı tenkis eder yani azaltır.
Sonuç: Saklı Pay Hakkınızı Biliyor Musunuz?
Saklı pay düzenlemesi, aile bireylerinin mirastan tamamen mahrum bırakılmasını engellemeye yönelik bir güvencedir. Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için bilinçli hareket etmek ve yasal süreleri kaçırmamak büyük önem taşır.
Eğer bir vasiyet veya bağış nedeniyle mirastan mahrum kaldığınızı düşünüyorsanız, alanında uzman bir miras avukatına danışarak tenkis davası açma sürecini başlatabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Saklı pay hakkından feragat edilebilir mi?
Evet, miras bırakan ile yapılan resmi bir sözleşme ile saklı paydan feragat edilebilir. (TMK m.528)
Vasiyetname saklı payı tamamen ortadan kaldırabilir mi?
Hayır. Saklı pay oranları, vasiyetle dahi ortadan kaldırılamaz.
Kardeşlerin saklı payı var mı?
Hayır. Miras bırakan kardeşlerinin payını tamamen ortadan kaldırabilir.